Αυχενικό σύνδρομο ονομάζουμε όχι μια συγκεκριμένη πάθηση, αλλά μια ομάδα ενοχλημάτων γύρω από τον αυχένα, πού περιλαμβάνει αυχεναλγία, δυσκαμψία, αντανακλώμενο πόνο, νευραλγία, πονοκέφαλο, και ζάλη.

Πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν συχνά μια ομάδα συμπτωμάτων από τον αυχένα, πού περιλαμβάνει αυχεναλγία (πόνος στον αυχένα), δυσκαμψία (δυσκολία στις κινήσεις), αντανάκλαση στη ράχη και τα άνω άκρα (αυχενική ριζοπάθεια), όπως επίσης ζάλη, αστάθεια και πονοκέφαλο (αυχενογενής ζάλη και πονοκέφαλος). Ο πόνος στον αυχένα και τα συνωδά του σημεία είναι πολύ συχνό πρόβλημα στο γενικό πληθυσμό.

Αιτιολογία της αυχεναλγίας

Τα δημοσιευθέντα αίτια αυχεναλγίας (πόνου στον αυχένα) είναι περί τα 80-100 και τα συχνότερα από αυτά αφορούν:
01. Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου αυχένος (δισκοκήλη),
02. Εκφυλιστική δισκοπάθεια και εκφυλιστική σπονδυλαρθρίτιδα
03. Μυοσυνδεσμική καταπόνηση, από λανθασμένη θέση ή ακόμη και παρατεταμένη σωστή θέση του κεφαλιού.
04. Κεφαλαλγία εκ τάσεως (tension headache).

Ακολουθεί πλήρης πίνακας των αιτίων αυχενικού συνδρόμου:

A. Τραυματικά αίτια αυχεναλγίας:
01. Κατάγματα,εξαρθρήματα,υπεξαρθρήματα, ΑΜΣΣ.
02. Τραυματισμοί μαλακών μορίων ΑΜΣΣ.
03. Εξελκυσμός βραχιονίου πλέγματος.

B. Εκφυλιστικά-Φλεγμονώδη-Ρευματολογικά αίτια:
01. Aυχενική εκφυλιστική δισκοπάθεια.
02. Αυχενική σπονδύλωση, ή, σπονδυλαρθρίτιδα της τρίτης ηλικίας
03. Παραμορφωτική σπονδύλωση (Spondylosis Deformans).
04. Αγκυλωτική σπονδυλίτιδα του αυχένα (Ankylosing Spondylitis), ή Νόσος Marie Strumbell Bechterev.
05. Ρευματοειδής αρθρίτιδα του αυχένος.

Γ. Λειτουργικά-Μηχανικά αίτια Αυχενικού Συνδρόμου-Σύνδρομα Καταπόνησης:
01. Mυϊκή αυχεναλγία – μυοτενόντια διάταση του αυχένος.
02. Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου αυχένος.
03. Aυχενική σπονδυλολίσθηση.
04. Ραιβόκρανο.
05. Σύνδρομο του ανελκτήρος ωμοπλάτης μυός, σύνδρομο του τραπεζοειδούς μυός, σύνδρομο του ρομβοειδούς μυός, σύνδρομο καταπόνησης του Άτλαντα.

Δ. Μικροβιακές Λοιμώξεις του Αυχένα:
01. Φυματιώδης σπονδυλίτιδα αυχένος.
02. Οστεομυελίτιδα αυχενικού σπονδύλου.

Ε. Νεοπλασίες – Όγκοι Αυχένα:
01. Πρωτοπαθείς όγκοι του αυχένος (σάκκωμα, μυέλωμα, μηνιγγίωμα,κλπ)
02. Δευτεροπαθείς όγκοι τού αυχένα (οστικές μεταστάσεις καρκίνου)

Ζ. Μεταβολικά και Ενδοκρινικά αίτια αυχεναλγίας:
01. Διαβητική πολυνευροπάθεια με προσβολή και αυχενικών νεύρων.
02. Παθήσεις θυρεοειδούς αδένος.

Ποιες είναι οι εξετάσεις που χρειάζονται για τη διάγνωση του αυχενικού συνδρόμου;

Ο εξειδικευμένος ιατρός ή ο φυσικοθεραπευτής είναι σε θέση να καταλάβει ότι κάποιος πάσχει από αυχενικό σύνδρομο, από το ιστορικό του προβλήματός του και από την κλινική εξέταση, χωρίς να χρειαστούν άλλες εξετάσεις. Ωστόσο, για να διαπιστώσει κανείς την ακριβή εντόπιση και την έκταση του προβλήματος μπορεί να χρειαστούν εξετάσεις όπως απλή ακτινογραφία ή για ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια μαγνητική τομογραφία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

Πώς αντιμετωπίζεται το αυχενικό σύνδρομο;

Η αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης αυχενικού συνδρόμου εξαρτάται πάντα από την ακριβή αιτία. Απλές μορφές, όπως αυτές που οφείλονται σε μυϊκή κόπωση ή μυϊκή θλάση και διάστρεμμα, υποχωρούν με απλή φαρμακευτική αγωγή (αναλγητικά ή και αντιφλεγμονώδη) μέσα σε διάστημα ημερών ή εβδομάδων.
Είναι σημαντικό σε αυτές τις περιπτώσεις να αποφεύγεται η ακινητοποίηση του αυχένα με αυχενικό κολάρο και να ενθαρρύνεται η πλήρης κινητοποίηση από φυσικοθεραπευτή, καθώς αυτό έχει αποδειχθεί ότι επιταχύνει την αποκατάσταση.
Η αντιμετώπιση των μορφών του αυχενικού συνδρόμου που οφείλονται σε εκφυλιστική νόσο της σπονδυλικής στήλης είναι πιο μακροχρόνια. Βασίζεται στη φαρμακευτική αγωγή και κυρίως στη φυσικοθεραπεία, η οποία στοχεύει τόσο στη λύση του μυϊκού σπασμού που συνυπάρχει και στην κινητοποίηση όλων των αρθρώσεων της αυχενικής σπονδυλικής στήλης όσο και στην ενδυνάμωση του μυϊκού συστήματος του αυχένα και στη βελτίωση της θέσης της αυχενικής σπονδυλικής στήλης.
Θα πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγονται βίαιοι χειρισμοί και άλλες βίαιες μέθοδοι κινητοποίησης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστα αποτελέσματα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η εκφυλιστική νόσος είναι χρόνια πάθηση, που παρουσιάζεται με εξάρσεις και υφέσεις και έτσι πολλές φορές μπορεί να εμφανιστούν υποτροπές έπειτα από επιτυχή αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σε -λίγες σχετικά- περιπτώσεις τη λύση δίνει η χειρουργική θεραπεία και αμέσως μετά αναλαμβάνει ο φυσικοθεραπευτής.

Τι πρέπει να προσέχω ώστε να μην εμφανίσω αυχενικό σύνδρομο;

Δυστυχώς οι λόγοι εμφάνισης της εκφυλιστικής νόσου της σπονδυλικής στήλης είναι άγνωστοι και πιθανόν περιλαμβάνουν και την γενετική προδιάθεση. Μπορούμε ωστόσο να προλάβουμε την εμφάνιση αυχενικού συνδρόμου λόγω «υπερφόρτισης» μυϊκών ομάδων και αρθρώσεων καθώς και να ανακουφίσουμε τα συμπτώματα της εκφυλιστικής νόσου στον αυχένα τηρώντας ορισμένους απλούς κανόνες.
Στην εργασία μας θα πρέπει να προσέξουμε τη στάση του αυχένα να είναι όσο το δυνατόν πιο «ουδέτερη» δηλαδή να αποφεύγουμε να παραμένει ο αυχένας σε κάμψη ή έκταση για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα. Αυτό θα το επιτύχουμε με σωστή ρύθμιση της εργονομίας του χώρου εργασίας μας (π.χ. ύψος του καθίσματος, κλίση της οθόνης του υπολογιστή, σωστή τοποθέτηση εργαλείων στον πάγκο εργασίας). Θα πρέπει επίσης, ιδιαίτερα αν κάνουμε στατική εργασία να κάνουμε συχνά διαλείμματα ώστε να αποφεύγεται η «καθήλωση» της αυχενικής σπονδυλικής στήλης στην ίδια θέση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα.
Σημαντικό ρόλο έχει η φυσικοθεραπεία η οποία θα πρέπει να γίνεται 2-3 φορές το χρόνο προληπτικά, για την διατήρηση της καλής κατάστασης του αυχένα.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΗΛ.ΠΑΡΛΑΝΤΖΑΣ
Β.Sc. ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ